سلام دوستان! اگر میخواهید یک توسعه‌دهنده بهتر شوید و به دنبال چند نکته کاربردی هستید، جای درستی آمده‌اید. در گذشته نقشه‌های راه زیادی را مثل نقشه راه توسعه‌دهنده جاوا در سال ۲۰۲۴، نقشه راه توسعه‌دهنده وب، نقشه راه مهندس DevOps، و نقشه راه توسعه‌دهنده React.js را به اشتراک گذاشته‌ام. در این مقاله قصد دارم چند نکته عملی برای تبدیل شدن به یک توسعه‌دهنده بهتر و همه‌جانبه در سال ۲۰۲۴ با شما به اشتراک بگذارم.
بسیاری از توسعه‌دهندگان جاوا از من می‌پرسند چطور می‌توانم یک برنامه‌نویس بهتر شوم؟ چطور می‌توانم مهارت‌های برنامه‌نویسی خود را ارتقا دهم؟ یا مثلاً میگویند من در جاوا خوب هستم ولی توانایی حل مسئله من چندان قوی نیست و غیره.
این واقعیتی است که در دوران امروز بیشتر شاهد حضور متخصصان زبان‌های برنامه‌نویسی هستیم تا برنامه‌نویسان واقعی. فهمیدن کلمات کلیدی، متدها و APIهای زبان برنامه‌نویسی جاوا آسان است.
اما در عین حال، حل مسائل عملی، طراحی نرم‌افزارهای قابل استفاده مجدد و مقاوم، و استفاده بهینه از ساختارهای داده و الگوریتم‌ها چالش‌برانگیز است.
من اغلب دیده‌ام که برنامه‌نویسان جاوا در مواقعی که از آنها خواسته میشود در زمان محدود یک راه‌حل طراحی و کدنویسی کنند، چندان خوب عمل نمیکنند، اما در عین حال در مفاهیم و تئوری‌های جاوا بسیار مهارت دارند.
10 نکته برای تبدیل شدن به یک برنامه‌نویس و توسعه‌دهنده نرم‌افزار بهتر در سال 2024
برای اینکه یک برنامه‌نویس بهتر شوید، باید در زمینه‌هایی مثل ساختار داده‌ها، الگوریتم‌ها، طراحی با استفاده از اصول شیءگرایی (OOP)، چندنخی (multi-threading)، و مفاهیم مختلف برنامه‌نویسی مثل بازگشت (Recursion)، تقسیم و غلبه (divide and conquer)، نمونه‌سازی (prototyping) و تست واحد (unit testing) مهارت داشته باشید. برنامه‌نویسی ترکیبی از مهارت‌های مختلف است، بنابراین نمی‌توان آن را در زمان کوتاهی یاد گرفت؛ بلکه با گذشت زمان و کسب تجربه به دست می‌آید، اما این اتفاق خود به خود نمی‌افتد.
شما میتوانید پنج سال در شغل برنامه‌نویسی جاوا کار کنید بدون اینکه تبدیل به یک برنامه‌نویس خوب شوید. چون بیشتر مصاحبه‌های شغلی جاوا بر تئوری تمرکز دارند نه بر مهارت‌های برنامه‌نویسی و کدنویسی.
بسیاری از برنامه‌نویسان این مهارت‌های ضروری برنامه‌نویسی را تمرین نمیکنند. اگر تست حل مسئله برنامه‌نویسی به عنوان یک الزام بود، مطمئنم که برنامه‌نویسان متوسط عملکرد بهتری داشتند. به هر حال، این لیست من از چیزهایی است که میتواند به شما کمک کند تا یک برنامه‌نویس خوب شوید.
1 - کدنویسی کدنویسی کدنویسی
چرا کدنویسی را در بالای این فهرست قرار داده‌ام؟ چون این بخش هم دشوارترین و هم اصلی‌ترین بخش برنامه‌نویسی است.
با کدنویسی، شما به اشتباهات خود در طراحی، مدیریت خطاها، و چندنخی (threading) پی می‌برید و سپس به آن مهارت‌ها بازمی‌گردید تا آنها را بهبود دهید. شما نمیتوانید تنها بر روی طراحی کار کنید؛ کدنویسی خروجی ایجاد میکند که برای یادگیری و موفقیت حیاتی است.
راستی، بعد از حل مسئله متوقف نشوید؛ همیشه بهتر است اولین راه‌حل خود را کنار بگذارید. آن فقط یک نمونه اولیه است؛ راه‌حل بعدی شما باید مشکلات و نیازهای نادیده‌ای را که در هنگام ساخت نمونه اولیه کشف کرده‌اید، برطرف کند.
همچنین میتوانید دوره "Clean Code" توسط Maximillian Schwarzmuller برای توسعه‌دهندگان جاوا اسکریپت و دوره "Clean Code with Java: Learn Simple Design, Refactoring & TDD" برای توسعه‌دهندگان جاوا را بررسی کنید تا بیشتر در مورد نوشتن کدی با کیفیت تولیدی که بتواند در برابر گذر زمان مقاوم باشد، یاد بگیرید.
2- کتاب بخوانید
کدنویسی گفتنش آسان‌تر از انجام دادنش است، و تفاوت بزرگی بین کد خوب و کد بد وجود دارد. اما چطور می‌توان این تفاوت را تشخیص داد؟ تا زمانی که یک کد خوب را ندیده باشید و ندانید چرا یک کد خاص خوب است، نمیتوانید این تفاوت را درک کنید.
اینجاست که کتاب‌ها به کمک می‌آیند؛ بیشتر اوقات، نویسندگان خودشان برنامه‌نویسان بزرگی هستند و تجربه‌شان را به شکل کتاب ارائه میدهند. من کتاب‌ها را دوست دارم، اما یکی از کتاب‌هایی که به طور خاص به من کمک کرد، کتاب "Clean Code" اثر عمو باب بود.
با خواندن این کتاب، متوجه شدم که مرتباً مشکلاتی را در کد خود پیدا میکنم و هر از گاهی توصیه‌های داده‌شده در این کتاب را به کار می‌برم. توصیه من این است که اگر با چنین کتاب‌هایی روبرو شدید، حتماً آنها را بخوانید. همچنین پیشنهاد میکنم این کتاب‌های کلاسیک را چندین بار بخوانید و هر از گاهی به آنها مراجعه کنید.
کتاب دیگری که مشابه این است، Effective Java نوشته جاشوا بلاچ است که پر از توصیه‌های خوب است. همچنین با خواندن کتاب‌ها، از تجربه دیگران یاد می‌گیرید، و فقط دو راه برای بهبود خودتان وجود دارد: یا از تجربه خودتان یاد بگیرید (که بسیار محدود است) یا از تجربه دیگران (که نامحدود است).
به یاد داشته باشید که بیشتر همیشه بهتر نیست. به جای خواندن ۵ کتاب، پیشنهاد میکنم دو کتابی را بخوانید که از خواندن چندباره آنها لذت می‌برید. این دو کتاب نیز از فهرست کتاب‌های ضروری من برای برنامه‌نویسان جاوا هستند.
3- تمرین مسائل مربوط به ساختار داده‌ها، الگوریتم‌ها و طراحی سیستم
من فکر کردم که این مورد را به عنوان دومین آیتم قرار دهم، اما در نهایت سوم شد. به نظر من، این مهمترین کاری است که برای تبدیل شدن به یک برنامه‌نویس بهتر باید انجام دهید. بیشتر برنامه‌نویسان خوبی که دیده‌ام و با آنها آشنا شده‌ام، در زمینه ساختار داده‌ها، الگوریتم‌ها و اصول پایه‌ای علوم کامپیوتر بسیار مهارت دارند.
با یادگیری این موارد، میتوانید از امکانات موجود بهتر استفاده کنید. از آنجا که ساختار داده‌ها بخش کلیدی هر برنامه‌ای است، داشتن دانش قوی در این زمینه‌ها به شما در حل مسائل کمک میکند.
به همین ترتیب، آگاهی از اصول کلیدی برنامه‌نویسی، الگوریتم‌های جستجو و مرتب‌سازی، و دیگر الگوریتم‌های شناخته شده، مهارت‌های برنامه‌نویسی شما را توسعه میدهد.
میتوانید در یک دوره جامع مثل "Data Structure and Algorithms: Deep Dive Using Java" شرکت کنید تا بیشتر با ساختارهای داده‌ای پایه، ویژگی‌های آنها و زمان استفاده از آنها در برنامه‌های خود آشنا شوید. این یکی از بهترین دوره‌هایی است که من در اینترنت پیدا کرده‌ام.
و اگر مطالعه کتاب را بیشتر از دوره‌های آنلاین دوست دارید، میتوانید از این کتاب‌ها برای بهبود دانش خود در زمینه ساختار داده‌ها و الگوریتم‌ها استفاده کنید.
یکی دیگر از موارد مهم برای تبدیل شدن به یک توسعه‌دهنده بهتر، یادگیری طراحی سیستم و معماری نرم‌افزار است. این چیزی است که میتواند تفاوت بین یک برنامه‌نویس با ۱۰ سال تجربه و یک برنامه‌نویس باتجربه را ایجاد کند.
شما باید با نحوه کار سیستم‌ها، چگونگی همکاری بخش‌های مختلف آنها، انواع مختلف معماری‌ها مانند میکروسرویس‌ها و مونولیت، مزایا و معایب آنها و غیره آشنا باشید.
اگر به منابعی نیاز دارید، من دوره "Grokking System Design Interview" را در وب‌سایت Educative به شدت توصیه میکنم. این دوره تعاملی و بخش دوم آن که درباره مسائل پیشرفته طراحی است، میتواند چیزهای مفیدی درباره طراحی و بهینه‌سازی سیستم به شما بیاموزد.
4- مشارکت در پروژه‌های اوپن سورس
مشارکت در کدهای متن‌باز، به‌ویژه از پروژه‌هایی مانند Apache، Google و برخی پروژه‌های دیگر، روش دیگری برای بهبود مهارت‌های برنامه‌نویسی و تبدیل شدن به یک برنامه‌نویس بهتر است. تنها عضویت در فهرست پستی آنها و دنبال کردن بحث‌ها، به شما چیزهای زیادی می‌آموزد.
از آنجا که بیشتر بحث‌ها بین برنامه‌نویسان خوب انجام میشود، گوش دادن به آنها و درک مشکلات، رویکردها، راه‌حل‌ها و دیدگاه‌های آنها به طور خودکار عادت‌های برنامه‌نویسی خوبی را در شما توسعه میدهد.
برای بهره‌برداری بیشتر از این فرصت، فقط به صورت غیرفعال ننشینید، سوال بپرسید، نظر خود را ارائه دهید و به نظر دیگران نیز ارزش قائل شوید. اگر می‌پرسید که چگونه با مشارکت در پروژه‌های متن‌باز شروع کنید، در اینجا مقالات خوبی از Medium برای یادگیری درباره مشارکت در پروژه‌های متن‌باز وجود دارد.
5- خواندن وبلاگ‌های خوب درباره ی برنامه نویسی
خواندن وبلاگ‌های خوب بخشی کوچک از خواندن کتاب‌ها است. چگونه خواندن وبلاگ‌ها میتواند به شما کمک کند تا برنامه‌نویس بهتری شوید؟ خب، واقعاً کمک میکند. از آنجا که وبلاگ‌ها معمولاً توسط خود برنامه‌نویسان نوشته میشوند و بیشتر آنها نظرات و تجربیات شخصی خود را به اشتراک می‌گذارند، معمولاً محتوای آنها برای شما مرتبط و مفید است.
علاوه بر این، وبلاگ‌ها اطلاعاتی مختصر و مفید ارائه میدهند که به راحتی قابل هضم است. وبلاگ‌ها همچنین به یادگیری فناوری‌های جدید و ویژگی‌های جدید زبان‌ها و APIهای موجود کمک میکنند.
بارها پیش آمده که در یک پست وبلاگی کوتاه، نکات ظریف یا چیزهایی را از بخشی شناخته‌شده از جاوا که ممکن است از قلم افتاده باشد، دیده‌ام. وقتی به دنبال مقالات خوب توسعه هستم، ترجیح میدهم به وب‌سایت‌هایی مثل Dev.to، FreeCodeCamp و Medium، به‌ویژه نشریات متمرکز بر توسعه‌دهندگان، مراجعه کنم.
6- خواندن نمونه کدها
اگر خواندن وبلاگ‌ها به شما کمک میکند تا برنامه‌نویس بهتری شوید، خواندن کد حتی بیشتر از آن کمک میکند؛ اما در عین حال، خواندن وبلاگ‌ها آسان است و خواندن کد دشوارتر است. آیا مقاومت میبینید؟ پس باید آن را امتحان کنید.
به کد پروژه‌های متن‌باز، کد برنامه‌نویسان همکار، کدهای موجود در کدهای اختصاصی خود، کدهای SDK جاوا نگاه کنید و سعی کنید بفهمید چگونه کار میکنند؛ سعی کنید ببینید آنها چه کارهایی انجام میدهند و چرا این کارها را انجام میدهند.
الگوها را پیدا کنید، مهارت‌های ناوبری را توسعه دهید؛ در ابتدا ممکن است این کار خسته‌کننده و دشوار به نظر برسد، اما با گذشت زمان حس کد خوبی پیدا خواهید کرد که به شما در شناسایی اشتباهات خود، پیدا کردن اشتباهات و کاستی‌ها و بوی بد کد کمک میکند.
این حس کد یکی از نشانه‌های یک برنامه‌نویس بهتر است؛ آنها معمولاً به دنبال چیزهایی هستند که شما از دست داده‌اید.
7- نوشتن تست‌های واحد
تست‌های واحد فرآیند تفکر و کدنویسی را تکمیل کرده و به شما کمک میکنند تا طراحی بهتری داشته باشید. هر چیزی که تست کردن آن دشوار باشد، فرصتی برای بهبود دارد. همچنین، نوشتن تست‌های واحد در پیدا کردن نام‌های بهتر، انتزاع بهتر، رابط‌های بهتر، طراحی کلاس‌های انتزاعی و به طور کلی بهبود کیفیت کد بسیار کمک میکند.
اما مانند کدنویسی و طراحی، تست واحد نیز برای برنامه‌نویسان متوسط کار دشواری است و شما مقاومت زیادی را در این زمینه خواهید دید. برخی از برنامه‌نویسان تست‌های بی‌اهمیت می‌نویسند به جای اینکه به سناریوهای استفاده فکر کنند.
به یاد داشته باشید، هیچ چیزی نمیتواند جایگزین تفکر در فرآیند شود. پس از تحلیل، طراحی و توسعه، تست واحد فرصتی دیگر برای بررسی سناریوها و شکاف‌های موجود در کد شماست. این را به یک قاعده تبدیل کنید: همیشه برای کد خود تست واحد بنویسید.
اگر میخواهید تست واحد را در جاوا یاد بگیرید، پیشنهاد میکنم با JUnit و Mockito آشنا شوید، که دو فریمورک ضروری برای تست واحد در جاوا هستند. و اگر به دوره آموزشی نیاز دارید، پیشنهاد میکنم به دوره "JUnit 5 in 20 steps" از Ranga Karnan در Udemy بپیوندید.
اگر میخواهید مفاهیم پایه ای برنامه نویسی را بصورت کامل و اصولی درک کنید بهتر است یک دوره مثل دوره ی 12 قدم برنامه نویسی را طی کنید تا بتوانید منطق برنامه نویسی را بخوبی درک کنید.
این دوره توسط مهندس سام نیک زاد در آموزشگاه برنامه نویسی آواسام برگزار شده است که با سرچ گوگل به راحتی میتوانید در آن شرکت کنید.
8- انجام تست های مختلف کد
مانند تست‌های واحد، بررسی کد نیز یکی از روش‌های توسعه است که به شما کمک میکند تا برنامه‌نویس بهتری شوید. بررسی کد به هر دو طرف، یعنی بازبینی‌کننده و نویسنده، کمک میکند؛ بازبینی‌کننده حس کد خود را بهبود می‌بخشد و مشاوره صادقانه‌ای ارائه میدهد، در حالی که نویسنده از اشتباهات خود یاد میگیرد.
اغلب پیش می‌آید که کدی که فکر میکنید بدون نقص است، دارای باگ‌هایی است که تنها دیگر برنامه‌نویسان میتوانند آنها را ببینند. بررسی کد و چک کردن توسط دو چشم این کار را برای شما انجام میدهد.
اگر خوش‌شانس باشید و فرصتی برای کار در شرکتی که تست‌های واحد و بررسی کد را به عنوان یک قاعده دارد، پیدا کنید، احتمالاً برنامه‌نویس بهتری خواهید بود. این دو روش به شدت به بهبود مهارت‌های برنامه‌نویسی کمک میکنند.
اگر می‌پرسید در بررسی کد چه نکاتی را باید بررسی کنید، پیشنهاد میکنم بررسی کنید که آیا کد از نظر عملکردی صحیح است، آیا استانداردها و روش‌های طراحی مانند اصول طراحی SOLID و کنوانسیون‌های نامگذاری جاوا رعایت شده‌اند یا خیر. همچنین میتوانید بررسی کنید که آیا تست‌های واحد کافی وجود دارد یا نه، که اغلب نادیده گرفته میشود.
9- صحبت با دیگر برنامه نویسان همکار
خواندن یک فعالیت غیرفعال است در مقایسه با صحبت کردن. صحبت کردن درباره یک برنامه و بحث درباره آن با یک برنامه‌نویس همکار اغلب به حل بهتری منجر میشود؛ این طبیعی است زیرا ذهن شما وقتی صحبت میکنید و به دیگران گوش می‌دهید، بیشتر درگیر میشود.
من در حین بحث با اعضای تیم، شکاف‌ها، نیازهای گمشده، باگ‌ها و نقص‌های طراحی را پیدا کرده‌ام. در صنعت نرم‌افزار، جایی که برنامه‌نویسان معمولاً خود را با کامپیوترهایشان تنها میسازند، صحبت کردن، به اشتراک گذاشتن و برگزاری جلسات وایت‌برد به شدت کمک‌کننده است.
فقط ننشینید و کدنویسی کنید؛ صحبت کنید، گوش دهید، فکر کنید و با برنامه‌نویسان همکار خود وقت بگذرانید. شرکت در رویدادها نیز مفید است. شما ممکن است نکات مفید و تمرین‌هایی برای تبدیل شدن به یک توسعه‌دهنده بهتر شبانه پیدا کنید، مانند این :-)
10- شرکت در StackOverflow و انجمن‌ها، کامنت گذاشتن در وبلاگ‌ها
این نیز نوعی فعالیت است که به شما کمک میکند تا دانش خود را مرور کنید. با به اشتراک گذاشتن دانش، اولین کسی که بهره‌مند میشود، همان کسی است که دانش را به اشتراک می‌گذارد. از آنجا که برنامه‌نویسی بسیار گسترده است، شما ممکن است بسیاری از چیزهایی را که بیش از سه ماه استفاده نکرده‌اید فراموش کنید.
شرکت در StackOverflow، پاسخ دادن به سوالات دیگران، کامنت گذاشتن در وبلاگ‌ها و انجمن‌ها راهی خوب برای مرور دانش و اصلاح تصورات نادرست شماست.
با به نمایش گذاشتن دانش خود به دیگران، هم به آنها کمک میکنید و هم دانش خود را به چالش می‌کشید. بارها پیش آمده که شخصی از دانش شما بهره‌مند شده و در عین حال تصورات نادرست شما نیز اصلاح میشود.
هر برنامه‌نویسی می‌خواهد برنامه‌نویس بهتری شود، اما همه موفق نمیشوند. علاوه بر استعداد طبیعی در برنامه‌نویسی و حل مسئله، تبدیل شدن به یک برنامه‌نویس بهتر نیاز به تلاش زیاد، یادگیری مداوم و پشتکار دارد.
هرچه بیشتر در کارهای واقعی مانند کدنویسی، طراحی، تست واحد و بررسی کد فعالیت کنید، بهتر خواهید شد. اگر در حال حاضر فقط میخواهید یک کار را انجام دهید، پیشنهاد میکنم به سراغ خواندن کد تمیز (Clean Code) بروید.
